شرایط ایران برای بازگشت آمریکا به مذاکرات برجامی| پس از آبه، مکرون وارد خط میانجیگیری می‌شود

ساعاتی قبل از اعلام گام دوم برای کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران که به موجب آن ایران اعلام کرد که دیگر به سقف غنی سازی 3.67 درصد پایبند نخواهد بود، امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه با حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان تلفنی گفت وگو گرد. مکالمه تلفنی آنها بیش از یک ساعت به طول انجامید. به گفته عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان که به همراه علی ربیعی، سخنگوی دولت و بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در کنفرانس مطبوعاتی با خبرنگاران شرکت کرده بود، گفت وگوهای دو طرف بسیار خوب بوده و طرف ایرانی این گفت وگوها را مثبت و مفید ارزیابی می کند.

رئیس جمهوری فرانسه در این تماس تلفنی گفته است: «می پذیریم که اقدامات اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا موفق و کارآمد نبوده است، اما همه تلاش خود را برای جبران این موضوع به کار می‌گیریم.»

امانوئل ماکرون در این گفتگوی تلفنی همچنین تاکید کرده است که باید اوضاع را تحت کنترل گرفت و برنامه و اقدامات جدیدی برای حفظ برجام انجام داد. وی گفته است: «پایان برجام به معنای اقرار به شکست دسته جمعی و اقدامی تاسف بار خواهد بود و بنابراین مسیر دوم را باید انتخاب کرد تا برجام حفظ و به تنش زدایی کمک شود. فرانسه نیز آماده است در این مسیر تلاش هایش را به ویژه در مسیر خواست ایران که آتش بس در این جنگ اقتصادی است، دو چندان کند.»

اما نکته مهمی که در گفت وگوهای روحانی با مکرون گفته شده صحبت از 1+5 است. روحانی برای نخستین بار بعد از خروج امریکا از برجام از امکان گفت وگوهای 1+5 سخن گفته است. عراقچی در توضیح این مساله به خبرنگاران گفت: «امریکا از برجام خارج شده و خروجش قطعی است. اما ما در شرایطی که ایالات متحده تحریم ها را لغو کند می تواند مجددا به مذاکرات برگردد.»

عراقچی تاکید کرد، اولویت ما رفع تحریم های نفتی و بانکی است. امریکا اگر تحریم ها را لغو کند می تواند در مذاکرات شرکت کند.

در این رابطه دیپلماسی ایرانی اطلاع یافته که مکرون به روحانی گفته تمام تلاش خود را می کند تا ۹ روز آینده اقدامات موثری برای کاهش تحریم های امریکا علیه ایران انجام دهد. روحانی تاکید کرده است که ایران باید بتواند نفت بفروشد و پول حاصل از فروش نفت را به دست آورد.

در صورتی که ایران بتواند نفت بفروشد آنگاه پول حاصل از آن می تواند به اینستکس تزریق شود و به این ترتیب این سازوکار اروپایی نیز فعال می شود.

سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در آخرین کنفرانس مطبوعاتی خود گفته بود که ایران سفر فرستاده رئیس جمهوری فرانسه به تهران را مثبت ارزیابی می کند. موسوی تاکید کرده بود، طرف فرانسوی مواضع صریح ما را شنید و متوجه شد که ما به هیچ وجه از وضعیت فعلی راضی نیستیم و از اروپایی ها گله داریم که بعد از خروج امریکا از برجام، تا کنون نتوانسته اند به تعهدات خود عمل کنند. طرف فرانسوی گلایه های ایران را صحیح و به جا ارزیابی کرده و گفته است که اروپا تلاش می کند خواسته ایران را که مشروع و قانونی است برآورده کند. وی نتایج گفت وگوهای فرستاده مکرون به تهران را مثبت و متفاوت از گفت وگوهای دیگر مقامات اروپایی که اخیرا به تهران سفر کرده اند، ارزیابی کرده بود.

فرستاده مکرون در سفر خود به تهران که حدود دو هفته پیش انجام شد پیام کتبی به رئیس جمهوری ایران داد و ابراز داشت که کشورش همه تلاش خود را به کار می گیرد تا بتواند خواسته های ایران را در برجام تامین و این توافق را حفظ کند. ایران نیز به طرف های اروپایی گفته است که ایران به هیچ وجه ادبیاتی که طرف امریکایی پیش گرفته را قبول نمی کند و حاضر نیست با این ادبیات پشت میز مذاکره با آن بنشیند. امریکایی ها باید ادبیات خود را نسبت به ایران تغییر دهند و نزاکت را رعایت و شان ایران را حفظ کنند. تهران تاکید کرده که این مواضع تعارف و ژست نیست بلکه پیش‌شرط ایران برای طرف امریکایی در صورت آغاز هر گونه گفت وگویی است.

ایران همچنین بارها تاکید کرده است که تحت فشار به هیچ وجه حاضر به مذاکره نیست.

پیش از این و در آستانه نشست گروه 20 در اوزاکای ژاپن، مکرون گفته بود که تلاش می کند دونالد ترامپ را راضی کند تا برخی از تحریم های ایران را لغو کند. بعد از آن ترامپ گفت که رئیس جمهوری فرانسه به او گفته است که قصد دارد به ایران سفر کند و او مانع از انجام سفرش نمی شود. ترامپ گفت که می داند فرانسوی ها با ایران روابط تجاری دارند و می خواهند با تهران گفت وگو کنند. مکرون نیز بعد از گفت وگویش با ترامپ گفت: «همان گونه که در موضوع کره شمالی گفت وگو‌ها به کاهش تنش منتهی شده، فرانسه امیدوار است با ایفای نقش خود در موضوع توافق هسته‌ای ایران (برجام) نیز بتواند آغازگر کاهش تنش‌ها باشد.»

مکرون به ترامپ گفته است که قصد دارد به ایران سفر کند و انتظار دارد مذاکراتش در تهران سازنده باشد.

آبه شینزو، نخست وزیر ژاپن گفته که تلاش های مکرون در ادامه مذاکرات او میان دو طرف ایرانی و امریکایی برای کاهش تنش است. ژاپن همچنین از ترکیه دعوت کرده به این جمع بپیوندد تا از تشدید تنش در منطقه خلیج فارس که برای جامعه جهانی بسیار حیاتی است، کاسته شود. اردوغان در حاشیه نشست 20 به خبرنگاران گفت که نخست وزیر ژاپن درباره امکان میانجیگری میان ایران و امریکا با او گفت و گو کرده است. رئیس جمهوری ترکیه همچنین از تمایل خود برای دیدار با رهبر ایران سخن گفته است.

پیش از این آبه شینزو، نخست وزیر ژاپن به تهران سفر کرده بود که به دلیل تغییر ناگهانی مواضع کاخ سفید که دیپلماسی ایرانی گزارش مفصلی درباره آن رفت، دستاورد مورد انتظار را به دنبال نداشت. حالا مکرون تلاش دارد همان تلاش ها را به شیوه خود ادامه دهد و امیدوار است بتواند اتفاق مثبتی در این زمینه رقم بزند. مکرون تاکید دارد که حفظ برجام برای فرانسه و اروپا حیاتی است برای همین همه تلاش خود را برای حفظ آن و همچنین کاهش تنش میان ایران و امریکا انجام می دهد. حالا باید دید مکرون می تواند آنچه آبه آغاز کرده را ادامه دهد و به سرانجام برساند؟